WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Hażlachu

  1. Ocena zapotrzebowania na WSDZ w szkole podstawowej

-Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w szkole obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru  zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.

- System ten określa rolę i zadania osób odpowiedzialnych w ramach planu pracy, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody i narzędzia pracy, sposoby ewaluacji, spis instytucji do współpracy. WSDZ jest częścią planu wychowawczo- profilaktycznego szkoły i jest włączony do Statutu. Adresatami projektu są uczniowie, ich rodzice, nauczyciele i instytucje wspomagające proces doradczy.

-Dobrze przygotowany uczeń do podjęcia decyzji edukacyjnej i zawodowej to taki, który wie jakie ma zainteresowania i predyspozycje, potrafi dokonać samooceny, zna swoją wartość, ma plany na przyszłość.

  1. Założenia i cele WSDZ

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego zakłada :

-preorientację zawodową w oddziałach przedszkolnych i przedszkolu;

-orientację zawodową dla klas 1-6 szkół podstawowych;

-działania w zakresie doradztwa zawodowego dla klas 7-8 szkół podstawowych;

Oraz zakłada, że:

- wybór zawodu jest procesem rozwojowym i stanowiącym sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia;

- na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy;

- na wybór zawodu wpływają głównie cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności), umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny , aktywność własna jednostki;

- preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu;

- działania w ramach WSDZ są systematyczne, zaplanowane i realizowane wg harmonogramu pracy szkoły;

- WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami (Radą Pedagogiczną);

- WSDZ ma charakter planowych działań ogółu nauczycieli i koordynowany jest przez szkolnego doradcę zawodowego, dzięki czemu wszelkie działania szkoły mają spójny charakter.

Cele programu WSDZ:

Przygotowanie uczniów do trafnego wyboru drogi dalszego kształcenia i zawodu. Cel główny wykazuje konieczność kształcenia u uczniów konkretnych umiejętności i dyspozycji, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych. Jest zobowiązaniem całej społeczności szkolnej do systematycznych oddziaływań wychowawczo – doradczych.

Cele szczegółowe:

Uczniowie :

- rozwijają umiejętności pracy zespołowej, przełamywania barier środowiskowych oraz kształtowania właściwych relacji społecznych;

- wiedzą, jak się uczyć i rozwijać swoje zainteresowania, pasje i talenty, poznają siebie;

- są przygotowani do samodzielności w sytuacjach trudnych,

-  posiadają informacje o zawodach z najbliższego otoczenia tzw. rynek lokalny oraz krajowy rynek pracy ;

Nauczyciele:

- tworzą i działają w ramach wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły;

- identyfikują problemy, potrzeby i dostosowują ofertę edukacyjną szkoły do zmian na rynku pracy;

- potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów;

- rozwijają talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje;

- wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji, lub kierują do specjalistów;

- znają  ofertę szkół, zasady rekrutacji;

- włączają przedstawicieli instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole.

Rodzice:

- znają założenia pracy informacyjno- doradczej szkoły na rzecz uczniów;

- znają ofertę edukacyjną szkolnictwa wyższego;

- są objęci  indywidualnym wsparciem w zakresie pomocy podczas rozwiązywania problemów zdrowotnych, emocjonalnych, decyzyjnych, intelektualnych, rodzinnych;

- znają swoje dziecko;

- są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli „doradców”, znają lokalny rynek pracy;

- znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu;

- znają ofertę szkół, zasady rekrutacji;

- wiedzą, gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci w sytuacjach trudnych;

- angażują się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy).

  1. Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego

Poradnictwo zawodowe

Długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces. (Ogólne zasady funkcjonowania poradnictwa zawodowego w systemie urzędów pracy).

Orientacja zawodowa

Działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły. (K. Lelińska)

Doradztwo zawodowe

Świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. (K. Lelińska)

Doradca zawodowy

Osoba udzielająca pomocy, w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik, diagnozę rynku pracy oraz techniczne środki przekazywania informacji zawodowej (Klasyfikacja Zawodów i Specjalności)

Informacja zawodowa

Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji ( K. Lelińska)

Informacja edukacyjna

Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania decyzji związanych z dalszym kształceniem (G. Sołtysińska)

  1. Funkcjonowanie WSDZ

Za realizację WSDZ odpowiada Dyrektor szkoły, doradca zawodowy, pedagog, bibliotekarz, nauczyciele przedmiotowi, wychowawcy i inne osoby wspomagające działania doradcze. Wspólne planowanie działań systemowych przez specjalistów i nauczycieli, pozwoli podzielić się poszczególnymi zadaniami adekwatnie do posiadanej przez nich wiedzy, doświadczeń, kompetencji w obszarze wychowania, przedsiębiorczości, doradztwa i orientacji zawodowej.

Treści z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane w szkole w ciągu roku szkolnego, zgodnie z harmonogramem działań WSDZ.

  1. Formy, metody i techniki pracy doradczej

Formy pracy adresowane do uczniów

- Badanie (diagnoza) zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole (wywiad, kwestionariusz, ankiety).

- Zajęcia warsztatowe (grupowe) służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej, umożliwiające poznanie siebie i swoich predyspozycji zawodowych.

- Warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, radzenie sobie ze stresem.

- Udostępnianie informacji o zawodach, szkołach.

- Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów.

- Prowadzenie kółek zainteresowań dla uczniów.

- Udzielanie indywidualnych porad uczniom.

- Organizowanie wycieczek.

Metody w poradnictwie grupowym najczęściej stosowane w pracy doradczej to:

- Aktywizujące, problemowe - burza mózgów, dyskusja.

- Metoda dramy - inscenizacje i odgrywanie ról.

- Metody testowe (kwestionariusze, ankiety, testy).

- Metody audiowizualne - filmy edukacyjne, zasoby Internetu i programy multimedialne, prezentacje multimedialne.

- Treningi umiejętności społecznych, mini wykłady, pogadanki.

- Konkursy zawodoznawcze.

- Konkursy wiedzy o szkołach.

- Organizowanie Dnia Doradztwa Zawodowego w szkole w ramach Ogólnopolskiego Dnia Kariery.

Techniki plastyczne, wzmacniające myślenie krytyczne oraz strategiczne (np. analizę SWOT), kwestionariusze, wywiady, gry i zabawy.

Rozwijanie umiejętności społecznych  w poradnictwie grupowym:

- współpraca w grupie ( świadomość ról grupowych i zasady pracy w grupie);

- komunikacja- style komunikowania się( teoria w praktyce);

- radzenie sobie w sytuacjach trudnych- porażki w realizacji planów edukacyjnych( reorientacja zawodowa);

- podejmowanie decyzji;

-uświadomienie  odpowiedzialności ucznia za własny rozwój;

- autoprezentacja(wykorzystanie świadomości swojego potencjału w praktyce- umiejętność prezentacji siebie)

- asertywność (obrona własnych przekonań, wartości i granic – jako jeden z ważnych aspektów uczestnictwa w grupie);

- wyszukiwanie i przetwarzanie informacji przydatnych do planowania kariery oraz korzystanie z dostępnych źródeł pomocy doradczej( informatory, strony internetowe).

  1. Efekty wynikające z wdrożenia WSDZ

- Kształtowanie aktywności zawodowej uczniów.

- Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej ich dzieci.

- Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców.

- Świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe.

- Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a potem pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów.

  1. Tematy zajęć, obszary pracy z uczniami

- Samopoznanie – rozwijanie samoświadomości( kim jestem, a kim chcę być?);

- zainteresowania edukacyjne( dotyczące przedmiotów szkolnych);

- zainteresowania zawodowe( dotyczące poszczególnych grup zawodów, różnorodność zainteresowań, a mobilność zawodowa):

- umiejętności, uzdolnienia, talenty( uświadomienie różnicy między zainteresowaniami a uzdolnieniami- nauczanie ich rozpoznawania);

- osobowość( typy osobowości zawodowej);

- temperament w kontekście różnych zawodów;

- stan zdrowia na tle wymagań zdrowotnych poszczególnych grup zawodów;

- obraz własnej osoby- samoocena( adekwatna, zaniżona, zawyżona);

- wartości( uświadomienie posiadanego systemu wartości i rozwijanie wykorzystania ich przy dokonywaniu ważnych decyzji).

Harmonogram działań/ tematyka zajęć w klasie 7

Jeden temat zajęć obejmuje jedną jednostkę lekcyjną, tj. 45 minut.

  1. Wszyscy jesteśmy zdolni!
  2. Praca w grupie jako przykład kompetencji kluczowej.
  3. Umiejętności a zawód.
  4. Moje umiejętności.
  5. Czym się interesuję?
  6. Jak zaplanować przyszłość edukacyjno-zawodową?
  7. Moja przyszłość edukacyjno-zawodowa.
  8. Zawody w moim najbliższym otoczeniu.
  9. Od elektryka do kierownika.
  10. Kompetencje na rynku pracy.

Harmonogram działań  w klasach I-VI

Zadanie

1.Zapoznanie rady pedagogicznej z programem i planem WSDZ

2.Przedstawienie wychowawcom propozycji scenariuszy zajęć

3.Realizacja zajęć wg scenariuszy

4.Realizacja zajęć w klasach, projektów edukacyjnych np. „Zawody spotykane na co dzień”

5.Poznawanie zawodów w swojej okolicy

6.Diagnozowanie mocnych stron, uzdolnień, potrzeb i predyspozycji uczniów. Mój stan zdrowia.

7.Udział w spotkaniach organizowanych przez zespoły przedmiotowe

8.Udział uczniów w konkursach wiedzy o zawodach np. „Mój wymarzony zawód”

9.Poszerzanie wiedzy w zakresie doradztwa zawodowego

10.Rozwijanie aktywności i zainteresowań uczniów w ramach SU, SKS, Szkolnego Koła Wolontariatu zajęć pozalekcyjnych i biblioteki szkolnej

11.Organizowanie porad, konsultacji dla uczniów, rodziców, nauczycieli

12.Informacja o założeniach i celach poradnictwa zawodowego, przekazywanie podstawowych informacji dotyczących kształcenia zawodowego

13.Organizowanie spotkań z zespołem wychowawczym, z przedstawicielem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Cieszynie

14.Monitorowanie na bieżąco realizacji zajęć

15.Ewaluacja dotycząca realizacji WSDZ

 

Poradnictwo zawodowe dla uczniów klasy VIII

  1. Jak stawiać sobie cele życiowe i zawodowe?
  2. Co po szkole? System edukacji w Polsce
  3. Budowanie pozytywnej samooceny
  4. Kim jestem? Tajemnice osobowości a wybór zawodu
  5. Wartości moimi drogowskazami
  6. Rozwijam swoją przedsiębiorczość
  7. Zostać wolontariuszem
  8. Jak skutecznie podejmować decyzje?
  9. Predyspozycje zawodowe a moje preferencje
  10. Wymagania pracodawców a moje umiejętności